Zwitsers crowdfundingrecord voor onafhankelijke journalistiek

Zürich – Met binnen een week ruim 2,7 miljoen Zwitserse franken (2,5 miljoen euro) afkomstig van rond de tienduizend donateurs brak het Zwitserse journalistencollectief Republik het wereldrecord voor crowdfunding voor mediaproducties. Doel: een online-magazine voor abonnees. Initiatiefnemer Constantin Seibt, oud-journalist van de progressieve Tagesanzeiger en geliefd dan wel gehaat vanwege zijn dwarse visie en stilistische gaven, wil met zijn online initiatief de redding van de oude journalistiek bewerkstelligen.

‘Een kleine rebellie’, noemt Seibt het. Een opstand gericht tegen mediaconcerns die het zinkende schip van de pers verlaten en zich in hoog tempo laten ombouwen tot handelshuizen in internetopties. Maar ook gericht tegen Zwitserse zakentycoons die gerenommeerde dagbladen en tijdschriften opkopen teneinde ze om te kneden tot de vaandeldragers van het nieuwrechtse levensgevoel. Zelfs de eerbiedwaardige Neue Zürcher Zeitung staat op het punt te vallen voor de populisten.

‘Zonder journalistiek geen democratie, en zonder democratie geen vrijheid’, aldus de aanhef van het manifest van Republik. ‘Wanneer de journalistiek sterft, sterft ook de open samenleving, het vrije woord, de competitie van beste argumenten. Vrije journalistiek was de eerste eis van de liberale revolutie. En is het eerste wat iedere dictatuur weer afschaft. Journalistiek is een kind van de Verlichting. Haar taak is de kritiek op de macht. Daarom is journalistiek meer dan alleen de handel van een of andere onderneming. Wie journalistiek bedrijft, neemt verantwoordelijkheid voor de openbaarheid.’

Vrij naar T.S. Eliot schrijft Seibt: ‘Een krant sterft niet met een knal, maar met zacht gejammer. En wanneer ze dan eindelijk dood is, huilt niemand om haar, omdat ze eigenlijk al lang dood was.’ Net als in Nederland en elders in Europa zien veel journalisten in Zwitserland zich geconfronteerd met existentiële levensvragen. To be or not to be? De opstand die zich nu voltrekt in het voormalig bordeel-hotel aan de Langstrasse in Zürich, waar het journalistieke bevrijdingsfront van Constantin Seibt zijn hoofdkwartier heeft opgeslagen, heeft iets van een wederopstanding. Een stil wonder, want veel concurrerende media kregen opdracht van hun chefs te zwijgen over het wereldrecord crowdfunding. Met de garantie van 2,5 miljoen Zwitserse franken die twee Zwitserse horlogemakers in het vooruitzicht stelden, beschikt Republik nu over een startkapitaal van meer dan vijf miljoen euro. Per 1 januari 2018 mag men dan laten zien waar dat allemaal goed voor is.