Ik was vorige week woensdag bij het debat over de afschaffing van de dividendbelasting. Het heeft mijn vertrouwen in de traditionele politiek geen goed gedaan. Als opfrissertje: het kabinet wil de belasting over winstuitkeringen van beursgenoteerde ondernemingen afschaffen. Op basis van de winsten van 2015 kost dat de schatkist zo’n 1,4 miljard euro. Als de dividenden hoger zijn, meer; als ze lager zijn, minder. En dat voor altijd. Omgerekend in netto contante waarde is dat zo’n veertig miljard euro.
Geen kattenpis. 1,4 miljard euro is ongeveer tien keer het sportbudget; tweemaal het budget voor kunst en cultuur; zeventig keer het budget voor het tegengaan van klimaatverandering; honderd keer het budget voor emancipatie; honderd keer het budget voor het stimuleren van duurzame productieketens. Of als je meer van defensie houdt: ongeveer twee maal het budget van de luchtmacht. En als je het afzet tegen gasbaten van 1,9 miljard euro per jaar zou je hiermee de gaswinning structureel met driekwart kunnen verminderen en alle Groningers gelukkig kunnen maken.
Als burger verwacht je goede argumenten. Niet dus. De coalitiepartners schutterden als op heterdaad betrapte diefjesmaten. Buma beweerde dat Brexit zowel tot vertrek van Nederlandse multinationals als de komst van Britse multinationals naar Nederland zou kunnen leiden. En dat afschaffen van de dividendbelasting het verschil tussen beide scenario’s zou betekenen. Pechtold herhaalde het cliché dat Nederland een open economie is. Dat we ons niet achter de dijken moeten terugtrekken. En dat we het totaalplaatje moesten blijven zien. Er stonden lastenverzwaringen in de vorm van hogere milieuheffingen tegenover. Terwijl ChristenUnie-voorman Segers zich beperkte tot smakeloze grappen over al dan niet doorgeslikte meloenen.
Het bontst maakte de oud-werknemer van Unilever het. Volgens Rutte ging het om een balanceeract. Net als de Kamer vond hij het belangrijk dat Nederlandse multinationals niet zomaar konden worden overgenomen. Toen AkzoNobel en Unilever onder vuur lagen, wilde de voltallige Kamer dat het tafelzilver beter werd beschermd. Zo geschiedde. Er komt een langere bedenktijd en de overheid kan ingrijpen als er strategische belangen op het spel staan.
Iemand zit hier opzichtig te liegen
Rutte was echter geschrokken van het buitenlandse commentaar: Nederland zou Frankrijk achterna gaan en de risee van Europa worden. Afschaffen van de dividendbelasting zou goed zijn voor het blazoen, zou de beurskoers opjagen en zo Nederlandse multinationals nog meer buiten bereik van buitenlandse kapers houden. Verantwoord, vond Rutte, want multinationals zijn de kurk waarop we drijven.
Mis, mis, mis. Brexit gaat een stroom van bedrijfsverplaatsingen naar het continent op gang brengen, niet andersom. Nederland verdient maar een derde van zijn inkomen aan export. Investeren in zorg, onderwijs en de binnenlandse economie zet veel meer zoden aan de dijk. Milieuheffingen leg je op om gedragsveranderingen af te dwingen. Niet om ze vervolgens te compenseren. En met vijftien procent is de Nederlandse dividendbelasting al aan de lage kant. Alleen Engeland en een handvol belastingparadijzen hebben lagere tarieven.
Verder is de werkgelegenheid bij Nederlandse beursfondsen de afgelopen vijftien jaar met tientallen procenten geslonken. Er is alleen banengroei bij buitenlandse multinationals. Maar die betalen hier geen dividend. En hoe kan het dat multinationals veertig procent van alle banen in de private sector voor hun rekening nemen? En het midden- en kleinbedrijf zeventig procent? Iemand zit hier opzichtig te liegen.
De grootste fabel is dat de afschaffing van de dividendbelasting de beurskoersen gaat opdrijven en het vestigingsklimaat verbetert. SOMO heeft berekend dat 1,1 miljard in de schatkisten van buurlanden verdwijnt. En die beleggen niet. Slechts een vijfde van de beleggers heeft er wat aan. En die komen niet toevallig vooral uit Engeland. Maar ook voor deze grootbeleggers geldt dat dividendbelasting strooigoed is: 0,045 procent van het totale beleggingsresultaat. Er heeft nog nooit iemand een aandeel gekocht of verkocht vanwege de hoogte van de dividendbelasting.
De echte reden? Op 29 november maakt Unilever bekend waar het internationale hoofdkantoor komt. Het Weena in Rotterdam? Of de Embankment in Londen? Dat is wat het concern beleggers na het afketsen van de fusie met Kraft Heinz moest beloven: één hoofdkantoor. Om de Britse (groot)aandeelhouders te paaien, heeft Polman Rutte verzocht een streep door de dividendbelasting te halen. Die heeft vervolgens Pechtold, Segers en Buma zo gek gekregen mee te doen. Einde verhaal. In Rotterdam werken negenhonderd werknemers. In Londen achthonderd. Daar is die 1,4 miljard euro voor bedoeld. Het is het duurste banenplan ooit: 900.000 euro per baan. Uit onze zak.