22-11-18 04:01:00,
Nu nepnieuws in westerse landen volop in de schijnwerpers staat, valt op dat naar fake news en misinformatie in Afrika nog nauwelijks onderzoek is gedaan, zeggen Herman Wasserman van de Universiteit van Kaapstad en Dani Madrid-Morales van de Universiteit van Houston. Terwijl nepnieuws ook daar een ondermijnende rol speelt.
Zorgen over fake news bepaalden in de afgelopen jaren de discussie over de relatie tussen de media en politiek in rijke landen. Die extra aandacht voor waarheid, waarheidsvinding en bedrog is terug te voeren op de rol van fake news in de Amerikaanse presidentscampagne van 2016, en het gebruik van de term door de Amerikaanse president Donald Trump om critici de mond te snoeren.
De term fake news zelf is controversieel omdat hij slecht gedefinieerd is. De onrust die kan ontstaan door de verspreiding van misinformatie in het algemeen, heeft geleid tot introspectie door journalisten en een herbevestiging van professionele waarden en normen.
De opkomst van valse informatie heeft complexe culturele en sociale oorzaken. Tot nu toe werd het fenomeen echter vooral bestudeerd in de Verenigde Staten en Europa, waar het sinds kort sterk in het schijnwerpers staat.
Voor de situatie in Afrikaanse landen was er relatief weinig aandacht. In Afrika neemt desinformatie vaak de vorm aan van extreme uitingen die aanzetten tot geweld, of racistische, misogyne en xenofobe berichten via platforms zoals WhatsApp.
Om meer te weten te komen over fake news in Afrika ten zuiden van de Sahara deden we een online onderzoek in Kenia, Nigeria en Zuid-Afrika. Onze studie had drie doelen: het meten van de aanwezigheid van desinformatie, erachter komen wie volgens het publiek verantwoordelijk is voor het stoppen van nepnieuws en het begrijpen van de relatie tussen desinformatie en het vertrouwen in de media.
Aan ons onderzoek deden 755 mensen mee. Er werden vragen gebruikt uit een studie die in 2016 werd uitgevoerd door het Amerikaanse Pew Research. Op die manier konden we onze resultaten vergelijken met de Amerikaanse.
Onze bevindingen wijzen erop dat het Afrikaanse publiek weinig vertrouwen heeft in de media, vaak wordt blootgesteld aan misinformatie en – vaak onbewust – meewerkt aan het verspreiden van die informatie.
Verzonnen
We zetten de belangrijkste resultaten uit de studie op een rij.