24-11-18 08:49:00,
Een gilet jaune, een geel hesje. Hesje, een woord dat me totnogtoe totaal vreemd was en nu de geschiedenis ingaat als een beweging zonder voorgaande, zoals de Franse premier Edouard Philippe terecht opmerkt. Een volledig spontane ontlading van lang ingehouden woede. President Emmanuel Macron oogst de vrucht van zijn misprijzen voor het ‘middenveld’, de georganiseerde samenleving die in zijn “jupiteriaanse denken” geen plaats heeft. Hij vernederde onder meer de vakbonden, de boze burgers gaan in deze tijden van “sociale media” spontaan de straat op.
Malaise
Burgemeester Jean-Michel Parcheminal van het Bretoense dorp Plounéour-Ménez vat de situatie goed samen: “Les taxes sur le carburant n’ont été que le déclencheur d’un malaise profond, qui s’exprime en dehors de toute organisation, de manière spontanée.” De brandstofprijzen waren de ontsteker voor een sociale malaise die zich buiten elke organisatie, volkomen spontaan, manifesteert”.
Sociale malaise, inderdaad. Bij veel gele hesjesdragers zijn de brandstofprijzen op de achtergrond geraakt. Arbeiders, gepensioneerden, kleinhandelaars, studenten… zeggen nu dat ze genoeg hebben van “une vie de galère” – een leven van miserie, en van alle onrecht in de maatschappij. En ze vinden eensluidend dat Macron met zijn vele fiscale voordelen aan de rijken daar schuld aan heeft.
Poujadisme?
Ongeorganiseerd, spontaan, het houdt meteen risico’s in op manipulatie en ontsporingen – de tegenstanders beklemtonen graag enkele uitingen van racisme en xenofobie bij sommige actievoerders.. Er wordt herinnerd aan het spook van het “poujadisme”. Dat poujadisme is genoemd naar Pierre Poujade die in 2003 in vergetelheid stierf. In de jaren 1950 oogstte deze winkelier succes met zijn campagnes tegen belastinginspecteurs en met zijn anti-belastingpartij die echter samen met de Vierde Republiek in 1958 ten onder ging. Een van de gekozenen van die partij was Jean-Marie Le Pen, de stichter van het uietsrt-rechtse Front National. Het poujadisme is een begrip geworden voor wat we nu een populistische stroming zouden noemen.
Onder de actievoerders duiken inderdaad ‘poujadistische’ oproepen op geïnspireerd door ‘libertariërs’ die belastingen en staat aanvallen. Een wijdverbreide tekst vol verdraaiingen stelt de staat gelijk aan een geldverslindende machine waarvoor de burgers nauwelijks iets in de plaats krijgen.
Rood en geel
De vakbonden weten niet goed wat van die gele jasdragers te vinden. Talrijke vakbondsmilitanten nemen deel aan de blokkades met eisen voor hogere lonen,.